Dr. Jose Rizal: Mga Pagmumuni-muni sa Tabing Lawa

Kapag magdadapithapon tuwing tag-araw, nagpupunta si Rizal, kasama ang kanyang alagang aso sa tabi ng Lawa ng Laguna para mapagwari-wari ang kalagayan ng inaaping kababayan. Kinalaunan, ikinuwento niya ang mga ito:

Maraming oras ko noong aking kabataan ang inilagi ko sa tabi ng lawa, Lawa ng Laguna. Pinag-iisipan ko kung anong mga bagay ang nasa hinaharap. Napapanaginipan ko ang lugar sa kabila ng mga alon. Halos araw-araw, sa aming bayan, nakikita namin ang Tenyente ng Guardias Civiles na namamalo at nananakit ng mga di-armado at walang kasalanang taumbayan. Ang tanging kasalanan ng aking kababayan ay ang di pagtatanggal ng kanyang sumbrero at yumukod. Hindi rin maganda ang pagtrato ng alkalde sa mahihirap kong kababayan.

Wala akong nakitang pumipigil sa mga kalupitang ito. Mga gawaing marahas at iba pang pang-aabuso na araw-araw na ginagawa…tinanong ko ang aking sarili kung sa lupain sa kabila ng lawa’y ganito rin ang nararanasan ng mga naninirahan doon. Naisip ko kung doon ay pinahihirapan at pinagpapapalo ang isang taumbayan dahil lamang sa mga suspets: Iginagalang ba doon ang tahanan? O sa dako ring yao’y may kapayapaan kapalit ng suhol sa mga tirano.

Kahit bata pa, ikinalulungkot na niya ang aping kalagayan ng kanyang pinakamamahal na bayan. Ginising ng mga kalupitan ng mga Espanyol ang mura niyang puso kaya nagkaroon itong determinasyon para labanan ang tirano. Nang maging binata, isinulat niya sa kaibigang si Mariano Ponce: Dahil sa mga walang katarungan at kalupitan, kahit na bata pa, ang aking imahinasyon ay ginising, at isinumpa kong balang araw ay maipaghihiganti ko ang maraming biktima. Ito ang nasasa isip, nag-aral ako, at ito ay makikita ngayon sa lahat ng naisulat ko. Balang araw ay bibigyan ako ng Diyos ng pagkakataon para maisakatuparan ko ang aking pangako.

source: http://www.joserizal.ph/ge11.html